به نام خداوند بخشنده مهربان
خداوند برای همه مخلوقات روزی حلال مقدر کرده است. اگر انسان عجله نکند و قناعت و صبر پیشه سازد، تمام رزق مقدرش به او خواهد رسید.
ـــــــــــ
1003147طرح کسب و کار (بیزینس پلن) با توجیه فنی و مالی و اقتصادی کشت کلزا،گندم و جو بمساحت 25 هکتار
طرح توجیهی کشت کلزا،گندم و جو و هزینه کشت کلزا،گندم و جو ، وام کشت کلزا،گندم و جو و با درآمد و سود سال 1403
مجری طرح :خانم سمیه عبدالهی
ـــــــــــ
مقدمه :
1 -کشت کلزا
اهمیت کلزا: کلزا یکی از محصولات اصلی تولید روغن گیاهی است و نقش مهمی در کاهش وابستگی به واردات روغن دارد. این گیاه به دلیل درصد بالای روغن (حدود ۴۰-۴۵ درصد) و پروتئین بالا در کنجاله آن، هم برای مصرف انسانی و هم برای استفاده در صنعت دامپروری مفید است.
زمان کاشت: کلزا به طور معمول در اواخر تابستان تا اوایل پاییز کشت میشود. در مناطق سردسیر، زمان کاشت کمی جلوتر (اوایل مهر تا اواسط آبان) و در مناطق گرمتر در اواخر پاییز است.
شرایط آبوهوایی: کلزا به آب و هوای خنک و زمستانی ملایم نیاز دارد و در مناطقی با بارندگی مناسب و خاکهای سبک و غنی از مواد آلی عملکرد خوبی دارد.
2-کشت گندم
اهمیت گندم: گندم اصلیترین محصول غذایی است که در تامین نیاز نان کشور نقش حیاتی دارد. این گیاه از نظر اقتصادی و غذایی بسیار مهم است و نقش استراتژیک در امنیت غذایی کشور دارد.
زمان کاشت: در مناطق سردسیر، گندم پاییزه از اوایل مهر تا اواسط آبان و در مناطق گرمتر در زمستان و بهار کشت میشود. گندم به دو نوع بهاره و پاییزه تقسیم میشود که هر کدام مناسب شرایط خاص آبوهوایی است.
شرایط آبوهوایی: گندم به آبوهوای معتدل و بارندگی مناسب نیاز دارد و میتواند در دماهای پایین نیز رشد کند. خاکهای لومی-رسی برای این محصول مناسب هستند و خاک باید از نظر مواد غذایی غنی باشد.
3- کشت جو
اهمیت جو: جو نیز یکی از محصولات استراتژیک در کشاورزی ایران است که هم به عنوان خوراک دام و هم به عنوان ماده اولیه در صنایع غذایی (مانند تولید نان جو و ماءالشعیر) استفاده میشود.
زمان کاشت: جو پاییزه و بهاره هر دو در ایران کشت میشوند. جو پاییزه از اوایل مهر تا آبان و جو بهاره در بهار کاشته میشود.
1 - مطالعات و تحقیقات بازار
1-1 اهداف راه اندازی
1-تأمین امنیت غذایی کشور
تولید گندم: به عنوان اصلیترین ماده غذایی در تولید نان و محصولات غذایی دیگر، کشت گندم نقش مهمی در تامین امنیت غذایی دارد. گندم محصولی استراتژیک در ایران است و خودکفایی در تولید آن به کاهش وابستگی به واردات کمک میکند.
تولید جو: جو نیز به عنوان منبعی برای غذای دام و تولید محصولات غذایی، در تأمین نیازهای غذایی کشور اهمیت دارد. کشت این محصول به تأمین مواد غذایی دام و کاهش وابستگی به واردات کمک میکند.
2- کاهش وابستگی به واردات روغن و محصولات غذایی
کلزا: دانه کلزا حاوی روغن با کیفیت است و کشت آن میتواند نقش مهمی در کاهش واردات روغنهای نباتی و دانههای روغنی ایفا کند. با توجه به نیاز کشور به روغنهای خوراکی، تولید کلزا به تأمین این نیاز و بهبود خودکفایی کمک میکند.
گندم و جو: این محصولات از اصلیترین کالاهای وارداتی در ایران هستند و توسعه کشت آنها به کاهش وابستگی به واردات و افزایش ذخایر ملی منجر میشود.
3- بهبود درآمد و اشتغالزایی در روستاها
ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم: کشت محصولات اساسی مانند گندم، جو و کلزا به ایجاد شغل برای کشاورزان و کارگران در مراحل کاشت، داشت، برداشت و فرآوری کمک میکند. این امر در کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها و ایجاد توسعه اقتصادی در مناطق روستایی مؤثر است.
افزایش درآمد کشاورزان: به دلیل تقاضای بالا برای این محصولات، کشاورزان میتوانند با کشت این محصولات درآمد خوبی کسب کنند و امنیت اقتصادی بهتری داشته باشند.
4- حفظ و بهبود حاصلخیزی خاک
تناوب زراعی: کشت کلزا، گندم و جو در تناوب زراعی به بهبود حاصلخیزی خاک کمک میکند. کشت کلزا به دلیل تاثیر مثبت بر تهویه خاک و افزایش محتوای آلی آن، باعث حفظ و بهبود کیفیت خاک میشود و میتواند مانع فرسایش و از بین رفتن خاکهای زراعی شود.
کاهش استفاده از کودهای شیمیایی: کشت کلزا، به دلیل کاهش نیاز به کودهای شیمیایی در تناوب با گندم و جو، به کاهش مصرف کودهای شیمیایی کمک کرده و به حفظ سلامت خاک کمک میکند.
5- توسعه پایدار و مدیریت منابع آب و خاک
بهینهسازی مصرف آب: با توجه به اینکه گندم و جو از محصولات مقاوم به خشکی هستند، کشت آنها در مناطق با منابع آب محدود به کاهش مصرف آب و حفظ منابع آبی کمک میکند. همچنین، استفاده از آبیاری قطرهای و تکنیکهای جدید، باعث مدیریت بهتر منابع آبی میشود.
کشت کلزا به عنوان گیاه پاییزه: کلزا به عنوان یک گیاه پاییزه کشت میشود و با استفاده از بارندگیهای فصلی رشد میکند که این امر موجب کاهش نیاز به آبیاری در فصول خشکتر میشود.
6- کاهش هزینههای واردات و ارزآوری برای کشور
تولید داخلی و کاهش ارز مصرفی: افزایش تولید داخلی گندم، جو و کلزا باعث میشود هزینههای ارزی برای واردات این محصولات کاهش یابد و در عوض، سرمایه در داخل کشور حفظ شود.
پتانسیل صادراتی: در صورت مازاد تولید و تأمین نیاز داخلی، امکان صادرات این محصولات نیز وجود دارد و این امر میتواند به ارزآوری برای کشور کمک کند.
7-حفظ محیط زیست و کاهش اثرات زیستمحیطی
کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی: کلزا و جو نیاز کمتری به سموم و کودهای شیمیایی دارند و این امر به کاهش آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی کمک میکند.
کاهش انتشار گازهای گلخانهای: با توسعه کشتهای دانههای روغنی مانند کلزا و کاهش نیاز به واردات، کاهش حمل و نقلهای خارجی نیز میتواند به کاهش انتشار گازهای گلخانهای و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک کند.
1-2 میزان عرضه و تقاضا
1- گندم
عرضه و تولید: گندم اصلیترین محصول زراعی ایران است و بهدلیل تقاضای بالای داخلی، سالانه در سطح وسیعی از اراضی کشت میشود. ایران طی دهههای اخیر تلاش کرده به خودکفایی در تولید گندم برسد. در سالهای اخیر، تولید سالانه گندم در ایران بین ۱۰ تا ۱۳ میلیون تن بوده است.
تقاضا: با توجه به مصرف بالای گندم در تولید نان و فرآوردههای غذایی، سالانه حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیون تن گندم در کشور مورد نیاز است.
وضعیت خودکفایی و واردات: با وجود تلاشها برای خودکفایی، کشور در برخی سالها به دلیل شرایط اقلیمی و کمآبی مجبور به واردات گندم میشود. به طور میانگین، ایران سالانه بین ۱ تا ۳ میلیون تن گندم وارد میکند.
2- جو
عرضه و تولید: جو نیز یکی از محصولات مهم زراعی در ایران است که بیشتر برای خوراک دام و برخی صنایع غذایی استفاده میشود. میزان تولید جو در ایران طی سالهای اخیر حدود ۳ تا ۴ میلیون تن بوده است.
تقاضا: با توجه به نیاز صنعت دامپروری و تولید خوراک دام، تقاضا برای جو نسبتاً بالا است و بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تامین میشود.
وضعیت خودکفایی و واردات: ایران به دلیل تقاضای زیاد و کاربرد جو در صنایع دامپروری و غذایی، در بسیاری از سالها ناچار به واردات جو است. این واردات با هدف تامین خوراک دام و کاهش فشار بر بازار داخلی انجام میشود.
3-کلزا
عرضه و تولید: کلزا یکی از مهمترین دانههای روغنی است که طی سالهای اخیر کشت آن در ایران افزایش یافته است. تولید کلزا در ایران به دلیل نیاز به روغن خوراکی بهطور مستمر رو به افزایش بوده و میانگین تولید سالانه کلزا در ایران حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن است.
تقاضا: تقاضا برای دانههای روغنی مانند کلزا بسیار بالا است و ایران به دلیل نیاز به روغن خوراکی و کنجاله برای دام، نیازمند تولید بیشتری از این محصول است.
وضعیت خودکفایی و واردات: ایران به دلیل نیاز بالا به دانههای روغنی، ناچار به واردات این محصولات است و تولید داخلی کلزا هنوز پاسخگوی نیاز کشور نیست. حدود ۹۰ درصد روغن خوراکی ایران از طریق واردات تامین میشود، که بخشی از این واردات شامل دانه کلزا است.
جمعبندی کلی عرضه و تقاضا
ایران در کشت و تولید این محصولات تلاش بسیاری کرده است، اما با توجه به تقاضای بالا، در سالهای مختلف میزان تولید و واردات این محصولات متفاوت بوده و کشور در برخی مواقع مجبور به واردات است. نیاز کشور به روغن خوراکی، نان، و خوراک دام باعث شده است تا تمرکز ویژهای بر افزایش سطح کشت و ارتقای بهرهوری تولید این محصولات وجود داشته باشد.
1-3 تحلیل رقبا
1- رقبا در کشت گندم
کشورهای رقیب اصلی: روسیه، آمریکا، کانادا، استرالیا و فرانسه از بزرگترین تولیدکنندگان گندم در دنیا هستند. این کشورها از فناوریهای پیشرفته کشاورزی، ماشینآلات مدرن و سطح وسیعی از اراضی زراعی برخوردارند.
مزیتهای رقابتی رقبای خارجی: این کشورها به دلیل برخورداری از زمینهای وسیع و حاصلخیز، مدیریت منابع آبی کارآمد، استفاده از فناوریهای نوین در اصلاح بذر و بهبود تولید، بهرهوری بالایی در تولید گندم دارند. همچنین، با بهرهگیری از زیرساختهای پیشرفته صادراتی، توانستهاند سهم بزرگی از بازارهای جهانی گندم را به خود اختصاص دهند.
چالشهای ایران در رقابت با این کشورها: ایران به دلیل محدودیت منابع آب، عدم مکانیزاسیون کامل و دسترسی محدود به تکنولوژیهای بهروز، با چالشهایی در رقابت با این کشورها مواجه است. همچنین، شرایط اقلیمی و نوسانات آبوهوایی بر تولید گندم ایران تاثیرگذار بوده و منجر به واردات گندم در سالهای خشک میشود.
2-رقبا در کشت جو
کشورهای رقیب اصلی: روسیه، کانادا، استرالیا و کشورهای اروپایی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان جو در جهان هستند. این کشورها به دلیل اقلیم مناسب، زیرساختهای کشاورزی مدرن و تقاضای داخلی بالا برای خوراک دام، تولید جو را بهینه کردهاند.
مزیتهای رقابتی کشورهای خارجی: رقبای ایران در تولید جو نیز از فناوریهای پیشرفته، مدیریت منابع آبی و زمینهای وسیع برخوردارند. این کشورها با قیمت پایینتر و تولید بیشتر، توانستهاند بازارهای صادراتی خود را گسترش دهند.
وضعیت رقابت ایران: ایران به دلیل محدودیت منابع آبی و خاکی و همچنین وابستگی زیاد دامپروری به جو، همواره بخشی از نیاز خود به این محصول را وارد میکند. بنابراین، رقبای ایران در تولید جو توانستهاند سهم بزرگی از بازار را با صادرات به ایران و سایر کشورهای نیازمند، در اختیار بگیرند.
3-رقبا در کشت کلزا
کشورهای رقیب اصلی: چین، کانادا، هند و اتحادیه اروپا از بزرگترین تولیدکنندگان کلزا در جهان هستند. این کشورها دارای سطح وسیع زیر کشت کلزا و تکنولوژیهای پیشرفته در فرآوری و استخراج روغن از دانههای کلزا هستند.
مزیتهای رقابتی کشورهای خارجی: کلزا بهعنوان یک منبع اصلی برای تولید روغن و کنجاله، نقش مهمی در صنایع غذایی و دامپروری ایفا میکند. کشورهای پیشرو در این حوزه از بذرهای اصلاح شده، آبیاری پیشرفته و فناوریهای بهروز در فرآوری استفاده میکنند که سبب افزایش تولید و کاهش هزینهها میشود.
چالشهای ایران در برابر رقبا: ایران به دلیل محدودیت در فناوریهای فرآوری و استخراج روغن و همچنین محدودیتهای منابع آبی، نتوانسته با تولیدکنندگان بزرگ جهانی رقابت کند. از این رو، همچنان وابستگی زیادی به واردات کلزا و روغنهای خوراکی دارد.
تحلیل کلی رقبا و جایگاه ایران
ایران با رقبای قدرتمندی در حوزه کشت و تولید گندم، جو و کلزا روبهروست. رقبا اغلب از فناوریهای پیشرفته و مکانیزاسیون کشاورزی برخوردارند، که این امر موجب افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای تولید در این کشورها شده است. ایران، بهویژه در شرایط کمآبی و خشکسالی، با چالشهای بسیاری مواجه است و به دلیل محدودیتهای زیرساختی، در تامین برخی محصولات استراتژیک نیاز به واردات دارد.
راهبردهای پیشنهادی برای افزایش رقابتپذیری ایران
بهبود فناوریهای تولید و فرآوری: سرمایهگذاری در فناوریهای پیشرفته کشاورزی و روشهای بهینه فرآوری میتواند به افزایش کیفیت و کاهش هزینههای تولید کمک کند.
اصلاح بذر و افزایش بهرهوری: استفاده از بذرهای مقاوم به کمآبی و آفات، که عملکرد بهتری دارند، میتواند میزان تولید در واحد سطح را افزایش دهد.
مدیریت منابع آب و افزایش بهرهوری: با توجه به محدودیتهای آبی، توسعه روشهای نوین آبیاری مانند آبیاری قطرهای و سیستمهای هوشمند مدیریت آب میتواند به صرفهجویی در مصرف آب و افزایش تولید کمک کند.
شناسنامه مالی طرح :
مجری طرح | خانم | سمیه عبدالهی |
آدرس محل اجرای طرح | استان آذربایجان غربی شهرستان پلدشت - منطقه آزاد ماکو |
محصولات تولیدی | مقدار زیر کشت - هکتار | تولید محصول تن در هکتار |
کلزا | 12 | 3 |
گندم و جو | 13 | 7 |
مساحت زمین مورد نیاز | 250,000 | متر مربع |
مساحت زیر بنا | 190 | متر مربع |
هزینه ثابت مورد نیاز برای راه اندازی طرح (قیمت زمین لحاظ نشده) | 56,884 | میلیون ریال |
مبلغ سرمایه گذاری از طرف مجری (قیمت زمین لحاظ نشده) | 11,884 | میلیون ریال |
وام و تسهیلات بانکی سرمایه گذاری ثابت | 45,000 | میلیون ریال |
شاغلین طرح | 2 | نفر |
تولید در نقطه سر به سر | 31.33 | درصد |
نرخ بازده طرح | 34.54 | درصد |
بازگشت سرمایه به سال | 4.71 | سال |
میزان آب مصرفی در سال | 175,221 | متر مکعب |
برق مصرفی در سال | 25,500 | کیلووات ساعت |
گاز مصرفی در سال | 12 | متر مکعب |
فهرست مطالب | صفحه |
مقدمه | 5 |
1 - مطالعات و تحقیقات بازار | 6 |
1-1 اهداف راه اندازی | 6 |
1-2 میزان عرضه و تقاضا | 8 |
1-3 تحلیل رقبا | 10 |
2 - مطالعات فنی و تکنولوژی | 12 |
2-1 مکان یابی و آدرس محل اجرای طرح | 12 |
2-2 مزایای فنی و تکنولوژی | 13 |
3– مطالعات مالی و اقتصادی | 15 |
3–1 میزان سرمایهگذاری (ثابت و در گردش) | 15 |
3–2 جدول سرمایهگذاری و منابع تأمین آن | 16 |
3–3 زمین محل اجرا | 17 |
3–4 محوطهسازی مورد نیاز | 17 |
3–5 جدول ساختمانهای مورد نیاز | 18 |
3–6 ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز | 18 |
3–7 جدول تجهیزات -تاسیسات | 20 |
3–8 جدول وسايل نقليه | 20 |
3–9 هزينههاي پیش از بهرهبرداري | 21 |
3–10 ملزومات اداری و رفاهی | 21 |
3-11 محاسبه اجزا و ميزان سرمايه ثابت | 22 |
3–12 هزینههای جاری | 24 |
3–13 سرمایه در گردش مورد نیاز | 26 |
3–14 هزینه مواد اولیه مصرفی | 27 |
3–15 هزینه حقوق کارکنان | 28 |
3–16 هزینه استهلاک و تعمیرات و نگهداری | 29 |
3–17 هزینه سوخت و انرژی | 30 |
3-18 تولیدات .خدمات و ارزش تولیدات .خدمات | 31 |
4- جدول تحلیل مالی | 32 |
4–1 جدول پیشبینی صورت سود و زیان ناخالص کالا و خدمات | 32 |
4–2 جدول صورت گردش جریان وجوه نقد | 34 |
4-3 محاسبه هزینه ثابت و متغیر | 36 |
4-4 تحلیل و درصد فروش در نقطه سربهسر | 37 |
4-5 دوره بازگشت سرمایه | 38 |
4–6 جدول پیشبینی ترازنامه | 39 |
4–7 ارائه شاخصهای مالی | 40 |
4–8 جدول محاسبات تحليل هزينه فايده واحد | 41 |
5 - نتیجه گیری طرح | 42 |
6- برنامهریزی اجرایی و عملیاتی | 43 |
6–1 برنامۀ زمانبندی اجرا | 43 |
6–2 جدول زمانبندی اجرا | 44 |
6-3 مدت زمان بهرهبرداری از طرح | 45 |