ایران با بهره‌گیری از منابع طبیعی و اقلیم مناسب، توانسته است جایگاه قابل توجهی در تولید و صادرات میگو به دست آورد. با این حال، برای حفظ و ارتقاء این جایگاه، توجه به مسائل زیست‌محیطی، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و توسعه بازارهای صادراتی ضروری است
صادرات و واردات میگو در ایران
صادرات و واردات میگو در ایران نقش مهمی در اقتصاد شیلاتی کشور ایفا می‌کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی به آب‌های گرم جنوبی، ایران توانسته است در سال‌های اخیر جایگاه قابل توجهی در تولید و صادرات میگو به دست آورد. در ادامه، به بررسی دقیق وضعیت صادرات و واردات میگو در ایران می‌پردازیم.
صادرات میگو در ایران
رشد صادرات و ارزآوری:
در سال‌های اخیر، صادرات میگو از ایران روندی صعودی داشته است. بر اساس آمار منتشر شده، در سال ۱۴۰۲، حدود ۳۶ هزار تن میگو به ارزش ۱۳۱ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر شده است. این میزان نسبت به سال قبل، از نظر ارزشی رشد ۶۱ درصدی و از نظر وزنی رشد ۷ درصدی داشته است.
کشورهای مقصد صادرات:
ایران میگوی خود را به بیش از ۲۰ کشور جهان صادر می‌کند. در سال ۱۴۰۲، روسیه با واردات ۱۷ هزار تن میگو به ارزش ۵۷ میلیون دلار، بزرگ‌ترین واردکننده میگوی ایرانی بوده است. پس از آن، چین با واردات ۶ هزار تن به ارزش ۲۴ میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد. سایر کشورهای مقصد شامل امارات، عراق، اسپانیا، ایتالیا، ترکیه، عمان، قطر، کویت، لبنان، مالزی و قزاقستان هستند.
مناطق تولید میگو در ایران:
مناطق جنوبی ایران، به ویژه استان‌های بوشهر، هرمزگان و خوزستان، مراکز اصلی پرورش میگو هستند. در این مناطق، با استفاده از منابع آب شور و شرایط اقلیمی مناسب، میگو به صورت پرورشی تولید می‌شود. همچنین، استان گلستان در شمال کشور نیز به عنوان یکی از مناطق پرورش میگو شناخته می‌شود.
ارزش افزوده و قیمت‌گذاری:
میگوی ایرانی به دلیل کیفیت بالا و طعم مطلوب، در بازارهای جهانی مورد توجه قرار گرفته است. قیمت هر کیلوگرم میگوی صادراتی ایران بین ۴.۵ تا ۶ دلار متغیر است. این قیمت‌گذاری به عوامل مختلفی از جمله نوع میگو، اندازه، کیفیت و بازار مقصد بستگی دارد.
واردات میگو در ایران
میزان واردات:
واردات میگو به ایران در مقایسه با صادرات آن بسیار محدودتر است. بر اساس آمار گمرک، در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۲، واردات انواع کالاهای شیلاتی از ۳۴ کشور به میزان ۲۲ هزار و ۷۶۳ تن و به ارزش ۷۲.۲ میلیون دلار انجام شده است. از این میزان، سهم واردات میگو بسیار ناچیز بوده و عمدتاً شامل مولد میگو، بچه ماهی دریایی و تخم چشم‌زده قزل‌آلا برای استفاده در صنعت پرورش آبزیان می‌شود.
کشورهای صادرکننده به ایران:
اصلی‌ترین کشورهای صادرکننده محصولات شیلاتی به ایران عبارتند از امارات متحده عربی با ارزش ۱۹.۵ میلیون دلار، غنا با ۱۰ میلیون دلار و چین با ۷ میلیون دلار. این کشورها عمدتاً نهاده‌های مورد نیاز برای پرورش آبزیان را به ایران صادر می‌کنند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
چالش‌ها:
محدودیت‌های زیست‌محیطی: توسعه بی‌رویه مزارع پرورش میگو می‌تواند به تخریب زیستگاه‌های طبیعی و آلودگی منابع آبی منجر شود.
بیماری‌ها: شیوع بیماری‌های ویروسی و باکتریایی در مزارع پرورش میگو می‌تواند خسارات سنگینی به تولیدکنندگان وارد کند.
نوسانات بازار جهانی: تغییرات قیمت میگو در بازارهای جهانی و رقابت با کشورهای دیگر می‌تواند بر صادرات ایران تأثیرگذار باشد.
فرصت‌ها:
افزایش تقاضا در بازارهای آسیایی: با توجه به افزایش مصرف میگو در کشورهای آسیایی، ایران می‌تواند سهم بیشتری از این بازارها را به دست آورد.
توسعه فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های پیشرفته در پرورش میگو می‌تواند بهره‌وری را افزایش داده و هزینه‌ها را کاهش دهد.
تنوع‌بخشی به محصولات: تولید محصولات فرآوری‌شده و بسته‌بندی‌شده میگو می‌تواند ارزش افزوده بیشتری ایجاد کند.
جمع‌بندی
ایران با بهره‌گیری از منابع طبیعی و اقلیم مناسب، توانسته است جایگاه قابل توجهی در تولید و صادرات میگو به دست آورد. با این حال، برای حفظ و ارتقاء این جایگاه، توجه به مسائل زیست‌محیطی، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و توسعه بازارهای صادراتی ضروری است. همچنین، واردات محدود میگو و نهاده‌های مرتبط با آن، نشان‌دهنده تمرکز کشور بر تولید داخلی و خودکفایی در این حوزه است.
