ماهی سالمون با وجود تنوع گونه‌ها، در کل دارای ویژگی‌های مشترکی از جمله مهاجرت برای تخم‌ریزی، گوشت مغذی، و نقش اقتصادی قابل توجه است. سالمون اطلس به‌عنوان پایه‌ی صنعت پرورش ماهی شناخته می‌شود، در حالی که گونه‌های اقیانوس آرام بیشتر در طبیعت صید می‌شوند و ارزش بالایی در بازار دارند.
انواع گونه‌های ماهی سالمون
ماهی سالمون یکی از ارزشمندترین و پرمصرف‌ترین ماهیان در جهان است. این ماهی متعلق به خانواده Salmonidae و زیرخانواده Salmoninae می‌باشد. سالمون‌ها به دلیل گوشت لذیذ، ارزش غذایی بالا و قابلیت پرورش در محیط‌های مختلف آبی، جایگاه ویژه‌ای در آبزی‌پروری و ماهیگیری ورزشی و تجاری دارند. در این مطلب به معرفی و توضیح جامع انواع گونه‌های سالمون می‌پردازیم؛ به همراه ویژگی‌ها، زیستگاه، رفتار مهاجرتی و کاربردهای آن‌ها در صنعت پرورش ماهی.
طبقه‌بندی کلی سالمون‌ها
ماهی‌های سالمون به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
سالمون‌های اقیانوس آرام (Pacific salmon) – متعلق به جنس Oncorhynchus
سالمون اطلس (Atlantic salmon) – متعلق به جنس Salmo
۱. سالمون اطلس (Atlantic Salmon)
نام علمی: Salmo salar
ویژگی‌ها:
یکی از پرورش‌یافته‌ترین گونه‌های سالمون در جهان
دارای گوشت صورتی تا نارنجی و طعمی لطیف و ملایم
طول آن‌ها به حدود ۱ متر و وزن آن‌ها به بیش از ۱۵ کیلوگرم می‌رسد
زیستگاه:
اقیانوس اطلس شمالی، رودخانه‌های اروپا و آمریکای شمالی
مهاجرت از آب شور به آب شیرین برای تخم‌ریزی
پرورش:
مهم‌ترین گونه پرورشی در کشورهای نروژ، شیلی، کانادا و اسکاتلند
۲. سالمون چنوک (Chinook Salmon)
نام علمی: Oncorhynchus tshawytscha
نام دیگر: شاه‌سالمون (King Salmon)
ویژگی‌ها:
بزرگ‌ترین گونه سالمون
وزن برخی نمونه‌ها به بیش از ۲۰ کیلوگرم می‌رسد
گوشت آن قرمز پررنگ، چرب و بسیار خوش‌طعم است
زیستگاه:
اقیانوس آرام شمالی، از آلاسکا تا کالیفرنیا
رودخانه‌های غرب آمریکای شمالی
کاربرد:
مصرف تازه، کنسروی و دودی
در برخی مناطق نیز پرورش می‌یابد اما بیشتر از طبیعت صید می‌شود
۳. سالمون کوهو (Coho Salmon)
نام علمی: Oncorhynchus kisutch
نام دیگر: سالمون نقره‌ای (Silver Salmon)
ویژگی‌ها:
اندازه متوسط (تا حدود ۵-۶ کیلوگرم)
گوشت نارنجی روشن، لطیف و خوش‌طعم
نسبت به چنوک، چربی کمتری دارد
زیستگاه:
اقیانوس آرام شمالی، از آلاسکا تا کالیفرنیا
رودخانه‌هایی در شمال غربی اقیانوس آرام
پرورش:
در برخی مناطق مانند شیلی و کانادا پرورش می‌یابد
تقاضای بالا برای فرآورده‌های غذایی سالم
۴. سالمون صورتی (Pink Salmon)
نام علمی: Oncorhynchus gorbuscha
نام دیگر: سالمون گوشت‌صورتی، سالمون کوچک
ویژگی‌ها:
کوچک‌ترین گونه سالمون (وزن متوسط: ۱.۵ تا ۲ کیلوگرم)
دارای کوهان بزرگ در پشت نرها هنگام تخم‌ریزی
گوشت صورتی کم‌رنگ، با چربی پایین‌تر
زیستگاه:
اقیانوس آرام شمالی، به‌ویژه آلاسکا و روسیه
رودخانه‌های کوتاه و کم‌عمق
کاربرد:
بیشترین استفاده در کنسرو و صادرات
مهم‌ترین سالمون تجاری در آلاسکا از نظر حجم صید
۵. سالمون سوکای (Sockeye Salmon)
نام علمی: Oncorhynchus nerka
نام دیگر: سالمون قرمز (Red Salmon)
ویژگی‌ها:
گوشت بسیار قرمز و چرب، طعمی قوی و خاص
رنگ بدن در زمان تخم‌ریزی به قرمز روشن با سر سبز تغییر می‌یابد
وزن متوسط بین ۲ تا ۵ کیلوگرم
زیستگاه:
دریاچه‌ها و رودخانه‌های متصل به اقیانوس آرام شمالی
به‌ویژه در آلاسکا و بریتیش کلمبیا
کاربرد:
برای تهیه ماهی دودی، کنسروی و تازه بسیار پرطرفدار است
۶. سالمون چام (Chum Salmon)
نام علمی: Oncorhynchus keta
نام دیگر: سالمون سگ (Dog Salmon)
ویژگی‌ها:
اندازه متوسط تا بزرگ (تا ۸ کیلوگرم)
در دوران تخم‌ریزی نرها دندان‌هایی شبیه سگ دارند
گوشت نارنجی تا صورتی، با چربی متوسط
زیستگاه:
اقیانوس آرام شمالی، رودخانه‌های شمالی کانادا، آلاسکا و روسیه
کاربرد:
کمتر از گونه‌هایی چون چنوک و کوهو مصرف تازه دارد
تخم‌های آن برای خاویار قرمز ژاپنی استفاده می‌شود
۷. سالمون ماسه‌ای یا سالمون خشک‌زی (Landlocked Salmon)
توضیح:
گونه‌هایی از سالمون اطلس یا اقیانوس آرام که به دریا مهاجرت نمی‌کنند و در دریاچه‌ها می‌مانند
به آن‌ها "سالمون آب شیرین" یا "سالمون ساکن دریاچه" نیز گفته می‌شود
کاربرد:
در دریاچه‌های کانادا، آمریکا و اروپا برای صید ورزشی
اغلب اندازه کوچک‌تری نسبت به همتایان مهاجر دارند
مقایسه‌ای کلی بین گونه‌ها:
ارزش غذایی سالمون
صرف‌نظر از گونه، ماهی سالمون دارای مواد مغذی مهمی از جمله:
پروتئین با کیفیت بالا
اسیدهای چرب امگا-۳ (EPA و DHA)
ویتامین D، B12، B6
سلنیوم، فسفر و پتاسیم
به همین دلیل، سالمون به‌عنوان یک غذای سالم و توصیه‌شده در بسیاری از رژیم‌های غذایی شناخته می‌شود.
نتیجه‌گیری
ماهی سالمون با وجود تنوع گونه‌ها، در کل دارای ویژگی‌های مشترکی از جمله مهاجرت برای تخم‌ریزی، گوشت مغذی، و نقش اقتصادی قابل توجه است. سالمون اطلس به‌عنوان پایه‌ی صنعت پرورش ماهی شناخته می‌شود، در حالی که گونه‌های اقیانوس آرام بیشتر در طبیعت صید می‌شوند و ارزش بالایی در بازار دارند. شناخت گونه‌های مختلف سالمون به درک بهتر رفتار زیستی، نحوه مصرف و شیوه پرورش آن‌ها کمک می‌کند.
