معرفی جرثقیل‌های خزنده (Crawler Cranes)
جرثقیل‌های خزنده (Crawler Cranes) از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات بلند کردن و جابه‌جایی بارهای سنگین در صنعت ساخت‌وساز، صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، بنادر و بسیاری پروژه‌های زیرساختی هستند
جرثقیل‌های خزنده (Crawler Cranes) از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات بلند کردن و جابه‌جایی بارهای سنگین در صنعت ساخت‌وساز، صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، بنادر و بسیاری پروژه‌های زیرساختی هستند
معرفی جرثقیل‌های خزنده (Crawler Cranes)
مقدمه
جرثقیل‌های خزنده (Crawler Cranes) از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات بلند کردن و جابه‌جایی بارهای سنگین در صنعت ساخت‌وساز، صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، بنادر و بسیاری پروژه‌های زیرساختی هستند. این نوع جرثقیل‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص خود، کاربرد گسترده‌ای در پروژه‌هایی دارند که نیازمند بلند کردن بارهای بسیار سنگین در محیط‌های دشوار و زمین‌های ناهموار هستند. در این مقاله به معرفی کامل جرثقیل‌های خزنده، اجزا، انواع، کاربردها، مزایا، معایب، نکات فنی و ایمنی می‌پردازیم.
1. تعریف جرثقیل خزنده
جرثقیل خزنده نوعی جرثقیل متحرک سنگین است که سیستم حرکت آن مبتنی بر شنی یا زنجیر (Crawler) است. برخلاف جرثقیل‌های چرخ‌دار که روی لاستیک حرکت می‌کنند، این جرثقیل‌ها با زنجیرهای فلزی یا فولادی حرکت می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود قابلیت مانور بالایی در زمین‌های شل، نرم، گلی، ناهموار و شنی داشته باشند.
بازوی این جرثقیل‌ها می‌تواند خرپایی (Lattice Boom) یا تلسکوپی (Telescopic Boom) باشد که برای بلند کردن و جابجایی بارهای سنگین استفاده می‌شود.
2. اجزای اصلی جرثقیل‌های خزنده
1- شاسی خزنده (Crawler Undercarriage)
زنجیرهای فلزی که نقش حرکت‌دهنده دستگاه را دارند.
توزیع مناسب وزن و جلوگیری از فرو رفتن در خاک نرم.
2- برجک چرخان (Upper Structure)
شامل موتور، کابین اپراتور، وینچ‌ها و سیستم‌های هیدرولیکی.
قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه جهت انعطاف بالا در کار.
3- بازو (Boom)
خرپایی یا تلسکوپی.
امکان افزودن جیب (Jib) برای افزایش ارتفاع بلند کردن بار.
4- سیستم بالابر (Hoist System)
شامل وینچ‌ها، قرقره‌ها و کابل‌های فولادی برای بالا و پایین بردن بار.
5- کابین اپراتور (Operator Cabin)
مجهز به سیستم‌های کنترل دیجیتال، ابزار ایمنی و راحتی برای اپراتور.
3. انواع جرثقیل خزنده
الف) جرثقیل خزنده با بازوی خرپایی (Lattice Boom Crawler Crane)
بازوی مشبک فلزی، سبک اما مقاوم.
برای بلند کردن بارهای فوق سنگین در پروژه‌های عظیم.
ب) جرثقیل خزنده با بازوی تلسکوپی (Telescopic Boom Crawler Crane)
بازوی قابل جمع و باز شدن (مانند تلسکوپ).
مناسب پروژه‌هایی که فضای کار محدود دارند.
ج) جرثقیل خزنده ماژولار (Modular Crawler Cranes)
امکان مونتاژ و دمونتاژ قطعات جهت حمل‌ونقل ساده‌تر.
4. کاربردهای جرثقیل‌های خزنده
پروژه‌های ساخت‌وساز بزرگ (پل‌ها، برج‌ها، سدها).
نصب تجهیزات صنعتی سنگین (راکتورها، بویلرها، ژنراتورها).
ساخت نیروگاه‌های بادی و هسته‌ای.
عملیات بارگیری و تخلیه در بنادر.
صنایع نفت و گاز و پتروشیمی (نصب تجهیزات پالایشگاهی).
احداث خطوط انتقال نیرو.
5. مزایای جرثقیل‌های خزنده
1. ظرفیت باربرداری بالا
برخی مدل‌ها توانایی بلند کردن بارهای بیش از ۳۰۰۰ تن را دارند.
2. قابلیت حرکت با بار
برخلاف جرثقیل‌های دیگر، برخی مدل‌ها قادر به جابجایی بار در محدوده کار هستند.
3. ثبات و تعادل بالا
به دلیل زنجیرهای پهن و مرکز ثقل پایین، بسیار پایدار هستند و نیاز به جک‌های تعادلی ندارند.
4. مناسب برای زمین‌های نرم و ناهموار
شنی‌ها باعث می‌شوند که در زمین‌هایی که جرثقیل چرخ‌دار فرو می‌رود، به‌راحتی کار کند.
5. کاربرد چندمنظوره با الحاق تجهیزات مختلف
امکان اضافه کردن انواع بازوهای جانبی (Jib)، سیستم‌های بلندکننده ویژه و قلاب‌های چندتایی.
6. معایب جرثقیل‌های خزنده
1. حجم و وزن زیاد
حمل‌ونقل به محل پروژه نیاز به تریلرهای سنگین و بزرگ دارد.
2. نیاز به مونتاژ در محل
در پروژه‌های بزرگ، نیاز به مونتاژ طولانی‌مدت قبل از شروع کار دارند.
3. سرعت حرکت کم
نسبت به جرثقیل‌های چرخ‌دار، سرعت بسیار پایین در جابجایی داخل سایت دارند.
4. هزینه نگهداری بالا
به دلیل سیستم‌های پیچیده، هزینه‌های تعمیر و نگهداری قابل توجهی دارند.
7. نکات ایمنی در کار با جرثقیل خزنده
1. بررسی ظرفیت باربری
هر بار تناسب بار با ظرفیت جرثقیل بررسی شود.
2. بازرسی‌های دوره‌ای
بازرسی شنی‌ها، کابل‌ها، وینچ‌ها و سیستم هیدرولیک پیش از شروع کار.
3. آموزش کامل اپراتورها
اپراتورها باید آموزش‌های حرفه‌ای دیده باشند.
4. رعایت محدوده باری و زاویه بازو
استفاده از جدول باربری (Load Chart) که سازنده ارائه داده است.
5. رعایت فاصله از خطوط برق
حداقل فاصله ایمنی برای جلوگیری از برخورد با خطوط فشار قوی.
6. استفاده از تجهیزات ایمنی
مانند دستگاه محدودکننده بار، آژیر هشدار، سیستم ضد واژگونی.
