بیماری‌های میگو پرورشی و روش‌های پیشگیری و درمان
بیماری‌های میگو پرورشی تهدیدی جدی برای صنعت آبزی‌پروری هستند. شناسایی زودهنگام علائم بیماری، اجرای اقدامات پیشگیرانه و بهبود شرایط زیستی میگوها از مهم‌ترین راهکارهای کاهش خسارات ناشی از بیماری‌هاست.
بیماری‌های میگو پرورشی تهدیدی جدی برای صنعت آبزی‌پروری هستند. شناسایی زودهنگام علائم بیماری، اجرای اقدامات پیشگیرانه و بهبود شرایط زیستی میگوها از مهم‌ترین راهکارهای کاهش خسارات ناشی از بیماری‌هاست.
بیماری‌های میگو پرورشی و روش‌های پیشگیری و درمان
میگوهای پرورشی در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارند که می‌توانند باعث کاهش تولید، افزایش مرگ‌ومیر و خسارات اقتصادی شوند. این بیماری‌ها معمولاً توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و عوامل محیطی ایجاد می‌شوند. در این مقاله، به بررسی انواع بیماری‌های میگو، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان آن‌ها می‌پردازیم.
۱. بیماری‌های ویروسی در میگو پرورشی
۱.۱. سندرم لکه سفید (WSSV – White Spot Syndrome Virus)
عامل بیماری:
ویروسی از خانواده Nimaviridae که یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های ویروسی در صنعت پرورش میگو است.
علائم:
وجود لکه‌های سفید روی بدن و پوسته
کاهش تغذیه و بی‌حالی
مرگ‌ومیر ناگهانی تا ۱۰۰٪ ظرف چند روز
روش‌های پیشگیری و کنترل:
استفاده از لاروهای SPF (عاری از عوامل بیماری‌زا)
ضدعفونی استخرها قبل از ذخیره‌سازی لارو
کنترل ورود ناقلان مانند خرچنگ‌ها و حشرات آبزی
بهبود کیفیت آب و کاهش استرس در میگوها
۱.۲. بیماری نکروز حاد هپاتوپانکراس (AHPND – Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease)
عامل بیماری:
باکتری Vibrio parahaemolyticus که توکسین تولید می‌کند و موجب تخریب هپاتوپانکراس (عضو گوارشی میگو) می‌شود.
علائم:
کاهش ناگهانی مصرف غذا
لاغری و کوچک شدن هپاتوپانکراس
افزایش مرگ‌ومیر در هفته‌های اول پرورش
روش‌های پیشگیری و کنترل:
استفاده از لاروهای سالم و کنترل منبع تأمین آن‌ها
استفاده از پروبیوتیک‌ها و مواد ضدباکتریایی طبیعی مانند عصاره‌های گیاهی
بهبود مدیریت تغذیه و کیفیت آب
۱.۳. ویروس سرخ‌شدگی میگو (IMNV – Infectious Myonecrosis Virus)
علائم:
قرمزی عضلات به‌ویژه در ناحیه دم
مرگ‌ومیر تدریجی اما پایدار
ناهنجاری در شنا و ضعف عمومی
روش‌های پیشگیری و کنترل:
جلوگیری از جابه‌جایی میگوهای آلوده
کنترل کیفیت آب و جلوگیری از استرس در میگوها
۲. بیماری‌های باکتریایی در میگو پرورشی
۲.۱. بیماری ویبریوزیس (Vibriosis)
عامل بیماری:
باکتری‌های Vibrio harveyi, Vibrio parahaemolyticus, Vibrio vulnificus
علائم:
زخم‌های باز روی بدن میگو
ناهنجاری در حرکت
تیره شدن رنگ بدن
روش‌های پیشگیری و کنترل:
کنترل شوری و دمای آب
استفاده از پروبیوتیک‌ها
ضدعفونی کردن غذا و استخرها
۲.۲. بیماری نکروز باکتریایی هپاتوپانکراس
عامل بیماری:
باکتری‌های بیماری‌زا مانند Vibrio spp.
علائم:
کاهش اشتها و لاغری
تغییر رنگ هپاتوپانکراس
کاهش رشد و افزایش مرگ‌ومیر
روش‌های پیشگیری و کنترل:
استفاده از پروبیوتیک‌ها
مدیریت بهینه تغذیه و جلوگیری از آلودگی مواد غذایی
۳. بیماری‌های قارچی در میگو پرورشی
۳.۱. بیماری قارچی لارو (Fungal Infection in Larvae)
عامل بیماری:
قارچ‌های Lagenidium, Fusarium, Saprolegnia
علائم:
رشد رشته‌های قارچی روی بدن لاروها
کاهش زنده‌مانی و عدم رشد مناسب
روش‌های پیشگیری و کنترل:
ضدعفونی تخم‌ها با فرمالین یا ترکیبات ضدقارچ
کنترل کیفیت آب و کاهش مواد آلی
۴. بیماری‌های انگلی در میگو پرورشی
۴.۱. ژئوسوماتوزیس (Geosomatiasis)
عامل بیماری:
انگل‌های تک‌یاخته‌ای مانند Zoothamnium و Epistylis
علائم:
رشد لایه‌های انگل روی بدن و آبشش‌ها
کاهش تحرک و ضعف عمومی
افزایش مرگ‌ومیر
روش‌های پیشگیری و کنترل:
بهبود مدیریت کیفیت آب
استفاده از حمام‌های نمکی یا ضدعفونی‌کننده‌های مجاز
۵. بیماری‌های ناشی از عوامل محیطی و تغذیه‌ای
۵.۱. بیماری ناشی از کمبود مواد معدنی
علائم:
نرم شدن پوسته
کاهش رشد و افزایش مرگ‌ومیر
مشکلات در پوست‌اندازی
روش‌های پیشگیری و کنترل:
افزودن مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم به آب
استفاده از خوراک‌های غنی‌شده با مواد معدنی و ویتامین‌ها
۵.۲. استرس ناشی از تغییرات محیطی
عوامل استرس‌زا:
تغییرات ناگهانی دما، شوری و pH
کاهش اکسیژن محلول
آلودگی آب به مواد شیمیایی
روش‌های کاهش استرس:
پایش مستمر کیفیت آب
استفاده از سیستم‌های هوادهی مناسب
تغذیه مناسب برای تقویت سیستم ایمنی میگوها
۶. روش‌های کلی پیشگیری از بیماری‌ها در پرورش میگو
۱. انتخاب لاروهای سالم و SPF: استفاده از لاروهای عاری از بیماری‌ها برای کاهش احتمال شیوع بیماری‌ها.
۲. ضدعفونی استخرها قبل از شروع پرورش: استفاده از آهک و مواد ضدعفونی‌کننده برای از بین بردن عوامل بیماری‌زا.
۳. کنترل کیفیت آب: تنظیم مناسب دما، شوری، pH و اکسیژن محلول.
4. مدیریت تغذیه: استفاده از غذاهای سالم، بدون آلودگی و دارای مواد مغذی کافی.
۵. استفاده از پروبیوتیک‌ها: برای کنترل رشد باکتری‌های بیماری‌زا و تقویت سیستم ایمنی میگوها.
۶. جلوگیری از ورود ناقلان بیماری: مانند خرچنگ‌ها، پرندگان آبزی و آب ورودی آلوده.
۷. قرنطینه و پایش مستمر: قرنطینه لاروهای جدید و بررسی مستمر علائم بیماری‌ها.
۷. نتیجه‌گیری
بیماری‌های میگو پرورشی تهدیدی جدی برای صنعت آبزی‌پروری هستند. شناسایی زودهنگام علائم بیماری، اجرای اقدامات پیشگیرانه و بهبود شرایط زیستی میگوها از مهم‌ترین راهکارهای کاهش خسارات ناشی از بیماری‌هاست. استفاده از لاروهای سالم، کنترل کیفیت آب، تغذیه مناسب و بهره‌گیری از پروبیوتیک‌ها می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از شیوع بیماری‌های میگو ایفا کند.
